رواشناسی تاثیر سیل و کودکان
تاکنون در مناطق سیل‌زده به نحوه برخورد با کودکان که به‌عنوان شاهدان عینی حضورداشته‌اند، کمتر پرداخته‌شده است. در این میان با توجه به حضور پررنگ کودکان، ضرورت دارد که چون آن‌ها به میزان بیشتری در معرض آسیب قرار دارند، موردحمایت بیشتری قرار گیرند.
کودکان در مشاهده یا مواجهه باسیل دچار شوک، ناباوری، ناامنی، استرس، خشم، ترس و اضطراب می‌شوند که پیامدهای چنین تجربه‌هایی ممکن است از یک روز تا چند هفته آن‌ها را درگیر کند و باعث مشکلاتی، همچون؛ خواب، بدغذایی، غمگینی، بدرفتاری و ... در آن‌ها شود. این حوادث برای همه ما به‌عنوان افراد بزرگ‌سال نگران‌کننده و تا حدی غیرقابل‌تصور است. در این شرایط بحرانی حفظ سلامت روان و جسم کودکانمان وظیفه ماست.
دیدن صحنه‌های مربوط به وقوع سیل، ویرانی، بی‌خانمان شدن، کودکان گمشده و جدا افتاده از خانواده و یا صحبت کردن در مورد فجایع رخ‌داده در حضور آن‌ها و در جمع خانواده ممکن است احساس اضطراب و نگرانی را در اثر مواجهه با این اطلاعات در کودکان تقویت کند. در درمان این پیامدها، ضرورت دارد تا خانواده‌ها، مهدکودک‌ها و مدارس در مواجهه با چنین وضعیتی برنامه‌ای برای کمک داشته باشند تا از بهداشت روانی کودکان مراقبت شود.
روان شناختی سیل و کودکان
هرچند توصیه‌ها و راهکارهایی مطرح‌شده است، امّا بهتر است به‌جای این موارد، نکات آموزشی در جهت آگاهی کودک برای مواجهه با این حوادث فراهم کنیم. به‌منظور حمایت روان‌شناختی از کودکان ابتدا دو توصیه مهم ارائه می‌شود:
دیدن و تماشای صحنه‌های خشن سیل مثل تخریب خانه‌ها، ماشین‌ها و انسان‌هایی که در سیل گرفتارشده‌اند اضطراب‌آور است. توجه داشته باشید که ذهن کودکان در حال تجربه‌های دردناکی است و نیاز به کمک شما دارند. همین‌که کودک درک کند که شما به او توجه دارید، احساسش را درک می‌کنید و قصد کمک به او رادارید برایش تسکین‌بخش است.
در چنین موقعیت‌هایی کودکان را در آغوش بگیرید و به آن‌ها خاطرنشان کنید که من کنارت هستم و از تو مراقبت می‌کنم و اینکه ما کنار هم هستیم و چون مراقبت می‌کنیم خطری متوجه ما نیست. بااحساس کودک همدلی کنید نگرانی تو را می‌فهمم. دیدن این صحنه‌ها آدم را غمگین و ناراحت می‌کند. خیلی‌ها همین احساس تو رادارند. اجازه دهید تا کودک در مورداحساسش صحبت کند و آنچه را که دیده است و برایش مهم است بگوید و در این زمان سعی نکنید تا صحبت یا حرفش را اصلاح کنید. بیشتر شنونده باشید و بگذارید با جزئیات آنچه را که دیده است بگوید.
درباره سیل کودکان چون درکی منطقی از دنیا و رویدادها هنوز کسب نکرده‌اند در برخورد با حوادثی مثل سیل دچار سردرگمی می‌شوند. لازم است در مورد چگونگی وقوع سیل به آن‌ها توضیح دهید. دلایل وقوع سیل را به زبان ساده و با کمک تصویر و نقاشی بیان کنید و اینکه فقط در شرایط خاص سیل می‌آید و اینکه با پایان باران سیل قطع می‌شود و اگر مراقبت لازم را داشته باشیم و کنار رودخانه نباشیم و … هیچ خطری متوجه ما نمی‌شود.
فراهم کردن تصویری کلی از وضعیت بهار، باران زیاد، جریان آبی که به دنبالش راه می‌افتد و اگر در مسیرش انسان یا ماشین قرار بگیرد او را با خود می‌برد و اگر در مسیرش انسانی نباشد به حرکت ادامه می‌دهد تا به خارج از شهر برود و به دریاچه یا رودخانه بریزد و …؛ یعنی قصد بدی ندارد و با ما دشمن نیست. کار طبیعی خودش را انجام می‌دهد و چه‌بسا اینکه می‌تواند کمک‌کننده باشد یعنی برای کشاورزی، برق و … مفید هم هست و می‌توان خدا را شکر کرد، اهمیت دارد تا کودکان در تصاویر مجزا و اضطراب‌انگیزی که با دیدن و تماشای صحنه‌های غم‌انگیز در حافظه‌دارند غرق نشوند.
۹ توصیه در مراقبت کودکان در مواجعه با سیل
- در طول شب از راه رفتن در آب خودداری کنند.
- سعی کنید کودکان را از اخبار حوادث مرتبط دورنگه دارید.
- بعد از آرام شدن و یا کم شدن میزان آب از بازی کردن درون آب خودداری کنند.
- پس از وقوع سیل مطمئن شوید که آبی که کودکان می‌نوشند حتماً جوشانده شده باشد.
- اگر از وسایل الکترونیکی استفاده می‌کنند توسط یک فرد بزرگ‌سال اول آزمایش شود.
- از رفتن داخل آب جاری‌شده خودداری کنند، به‌خصوص اگر آب بالاتر از زانوهای آن‌هاست.
- نحوه استفاده از وسایلی، مانند؛ چراغ‌قوه، رادیو و سایر ابزار نجات مناسب کودکان را به آن‌ها آموزش دهید.
- در زمان وقوع سیل برای آن‌ها توضیح دهید که خیلی سریع به مناطق مرتفع، مثل؛ بالاترین طبقه ساختمان بروند.
- پیش از وقوع سیل برای کودکان توضیح دهید که سیل یکی از حوادث طبیعی مثل آتش‌فشان، طوفان یا زلزله و ... است و ما در این مواقع باید سعی کنیم نکات ایمنی را برای در امان ماندن از خطرات احتمالی رعایت کنیم.
منبع: ایسنا (Isna)
