کودک و کرونا

روانشناسی کودک و کرونا

در روانشناسی کودک و کرونا می توان گفت: در زمانی که جامعه با اخبار و حوادث تلخ و ناگوار، دست و پنجه نرم می‌کند. کمتر جایی را می توان سراغ داشت که کودکان هم پیگیر نباشند و درباره اش صحبت و گفت‌وگو نکنند. در این میان که آنان شنوندگان ناخواسته تحلیل‌های بزرگترها هم هستند، غافلند از این که شنیدن این اخبار چه اثری بر ورح و روان و جسم آنان می‌گذارد. کودکی را تصور کنید که سوال‌هایی درباره صحنه‌های ناگواری که در اطرافش دیده و یا از اخبار شنیده، پدر و مادرش را سوال‌پیچ می‌کند. پدر و مادر نمی تواند و یا نمی‌داند چه پاسخی بدهد. 

در چنین موقعیتی امنیت روانی و محیطی کودک به خطر می‌افتد و این یک تهدید بزرگ برای آینده و امنیت روانی اوست. با شدت گرفتن خبرهای تلخ از این حوادث ناخوشایند، کودک بیشترین تشویش و نگرانی‌ها را متحمل می‌شود. محافظت از او در برابر این گزارش‌های ناگوار، به راحتی امکان‌پذیر نیست. چون برای کودک همیشه درک آنچه را می‌بیند یا از دیگران می‌شنود، به علّت این که دارای احساسات پیچیده است، آسان نیست. به همین دلیل گاهی او به شدت غمگین می‌شود. 

لذا توصیه می‌شود درباره اتفاق ها و رخدادهای پیرامون زندگی روزانه با کودک، باید صحبت کرد. شما می‌توانید با یک گفتگوی باز و اطمینان بخش، برای درک بهتر هر وضعیتی، به او کمک کنید و حتی باعث تقویت روحیه او شوید. هشت روش برای چگونگی گفتگو با کودک، آگاه کردن او از وضعیت های ناراحت کنده، آموزش او برای محافظت از خود و درنهایت کمک به او برای کاستن از ترس‌ها و نگرانی‌هایش پیش نهاد می‌شود:

• 1.سوالاتی صریح از کودک بپرسید و به پاسخ‌هایش گوش کنید: از کودک بخواهید هرچه دربارۀ ویروس کرونا شنیده‌است را برایتان بازگو کند. احساسات، ترس و نگرانی‌هایش را خیلی راحت با شما در میان بگذارد. ببینید آن چه دربارۀ ویروس کرونا شنیده‌، چقدر است. درباره این ویروس چقدر آگاهی دارد؟ اجازه دهید که به راحتی در این باره حرف بزند. اگر آنقدر کوچک است که درباره بیماری کرونا چیزی نشنیده، نیازی به صحبت با او نیست. با این وجود هر زمان که شرایط مناسب بود، او را تشویق کنید تا بیش از گذشته دست هایش را بشوید و بیش از گذشته نکات بهداشتی را رعایت کند؛ بدون آن که او را بترسانید. با آرامش با او به گفتگو بنشینید و به او اجازه دهید تا آزادانه صحبت کند. شاید بهتر باشد برای فراهم کردن زمینۀ چنین گفتگویی، قصه‌ای را برایش تعریف کنید یا مثلا با هم شروع به نقاشی کنید. هرگز سعی نکنید که نگرانی‌های او را کوچک و ناچیز بشمارید و ترس او را نادیده بگیرید. به او نشان دهید که احساساتش را درک می‌کنید؛ به او بگویید که ترس و نگرانی‌هایش در این شرایط طبیعی است. به او نشان دهید که با دقت به حرفهایش گوش می‌دهید و به او اطمینان دهید که همیشه و در هر زمانی می‌تواند درباره این نگرانی‌ها با شما صحبت کند.
• 2.صادق باشید؛ متناسب با سن او برایش وضعیت کنونی را توضیح دهید: کودک حق دارد که بداند در حال حاضر در جهان چه می‌گذرد و شما نیز باید بدانید که چگونه در چنین وضعیتی از او در مقابل اضطراب‌ها و پریشانی‌هایش محافظت کنید. برای گفتگو با کودک، از کلماتی استفاده کنید که مناسب سن او باشد. مواظب واکنش‌های او باشید و نسبت به سطح اضطراب‌هایش حساس باشید. اگر جواب سوال‌هایش را نمی‌دانید، از خودتان جواب‌های بی‌پایه نسازید. از این فرصت استفاده کنید تا با کمک هم جواب‌ها را مثلا از طریق منابع علمی مطمئن بیابید. سایت‌های سازمآن‌های بین‌المللی متعددی از جمله سازمان جهانی بهداشت و یونیسف منابع خوبی برای یافتن پاسخ سوالات شما است. برای کودک درباره اخبار و اطلاعات غلطی که این روزها کم نیست، توضیح دهید و به او بگویید که بهتر است به متخصصان اعتماد کند.
• 3.برایش توضیح دهید که چگونه می‌تواند از خودش و دوستانش مراقبت کند: از بهترین روش‌های محافظت از کودک در مقابل ویروس کرونا و دیگر بیماری‌ها، تشویق او به شستن مداوم دست‌هایش است. لازم نیست برای این کار او را بترسانید. حتی می‌توانید شستن دست‌ها را به شکل بازی و شیوه‌ای سرگرم کنده درآورید. مثلا هنگام شستن دست‌ها شعری را با آواز خوش بخوانید. هم چنین می‌توانید به کودک بیاموزید که چگونه هنگام سرفه یا عطسه، جلوی دهان و بینی خود را با آرنج خود بگیرد، یا این که بهتر است به فردی که عطسه و سرفه می‌کند نزدیک نشود. هم چنین از کودک بخواهید اگر احساس کرد که حالش خوب نیست یا سردش است، سرفه می‌کند یا به راحتی نمی‌تواند نفس بکشد حتما به شما بگوید.
• 4.به کودک احساس امنیت بدهید: در این وضعیتی که گاهی تصاویری از تلویزیون پخش می‌شود، بسیار شوکه کننده است. کودک نیز ممکن است این تصاویر را ببیند اما مشکل اینجاست که او خیلی نمی‌تواند بین تصاویری که نمایش داده می‌شود و واقعیتی که در اطرافش در حال روی دادن است، تمایزی قایل شود و ممکن است فکر کند که با خطری  رو به رو است. می‌توانید با فراهم کردن فرصت‌هایی برای بازی، به او آرامش دهید و از استرسش بکاهید. این کار را هر زمانی که ممکن است انجام دهید، سعی کنید به برنامه‌های عادی و روزمره زندگی او پایبند باشید و تغییری در آن ایجاد نکنید. حتی ساعت خواب او را تغییر ندهید. همچنین می‌توانید متناسب با شریط جدید، عادت‌های جدیدی را در او به وجود آورید. اگر در منطقه‌ای زندگی می‌کنید که ویروس کرونا شیوع بیشتری پیدا کرده، به او بگویید که بعید است به این بیماری مبتلا شود و اینکه بسیاری از افراد زیادی از متخصصان هم چنان در حال کارند تا بتوانند از او و خانواده‌هاش محافظت کنند. اگر حال او خوب نیست برایش توضیح دهید که بهتر است در خانه بماند، یا به متخصصان مراجعه و یا در بیمارستان بستری شود. زیرا این کار برای او و دوستانش بهتر و مطمئن‌تر است. برای او توضیح دهید که شرایطش را درک می‌کنید، می‌دانید که گاه باید وضعیتی سخت یا حتی ترسناک را سپری کند، می‌دانید که ماندن در خانه یا در بیمارستان برای او کسل کنده است اما باید قوانین را برای محافظت از خود و دیگران رعایت کند.
• 5.مراقب او و رفتارهای تبعیض‌آمیز باشید: ایپدمی و همه گیری کرونا باعث شده که برخی رفتارهای تبعیض‌آمیز نیز بیش از گذشته شایع شود. مراقب باشید که او قربانی این رفتارها نشود و ما نیز، خودمان هم چنین رفتارهایی را انجام ندهیم. برای او توضیح دهید که شیوع کرونا هیچ ربطی به ظاهر مردم و این که اهل کجا است یا به چه زبانی صحبت می‌کند، ندارد. همچنین در هر شرایطی همه باید با هم مهربان و پشتیبان یکدیگر باشیم.
• 6.برای کودک مثال‌های مثبت و انرژی‌بخش بزنید: بسیار مهم است کودک بدانند که مردم به یکدیگر کمک می‌کنند و نسبت به هم سخاوتمندند. با او درباره تلاش‌های تیم‌های پزشکی، دانشمندان و ... در این شرایط ویژه و بحرانی صحبت کنید؛ تلاشی که آنان برای مهار کرونا و محافظت از افراد جامعه انجام می‌دهند. دانستن اینکه افراد مفید و مهربانی وجود دارند که برای مبارزه با این بیماری در تلاشند، می‌تواند به او بیشتر احساس امنیت دهد.
• مراقب خودتان باشید: بهترین کمک به کودک این است که از خودتان بیش از همیشه مراقبت کنید تا بتوانید اوضاع را بهتر مدیریت کنید. علاوه بر این کودک متوجه واکنش‌های شما به اخبار و اطلاعات است. بنابراین آرامش و رفتار حساب شدۀ شما در مقابل اخبار و حوادث، به او آرامش و اطمینان می‌دهد. اگر احساس می‌کنید که اضطراب و نگرانی زیادی دارید، برای خودتان زمان بگذارید و از دیگر اعضای خانواده، دوستان و افراد قابل اعتماد برای بهتر شدن وضعیت‌تان کمک بخواهید. کارهایی انجام دهید که به آرامش و بهبودی وضع شما کمک می کند.
• 8.در پایان گفتگوهای خود با کودک، مراقب نتیجه گیری‌های او باشید: مهم است که در پایان گفتگوهایتان با کودک، دیگر او هیچ احساس ناراحتی و نگرانی نکند. سعی کنید در جریان گفتگوها به کمک زبان بدن، هم چنین با آرامشی که در صدایتان دارید و به کار بردن جملات زیبا، از اضطراب کودک بکاهید. به او بار دیگر بگویید که می‌تواند هر زمانی که خواست، درباره موضوعات دشوار با شما صحبت کند. به کودک بگویید که وجود او برای شما بسیار مهم است، همیشه آمادۀ گوش دادن به حرفهایش هستید و او می‌توانند هر زمان که احساس نگرانی کرد به شما پناه بیاورد.

مهارت‌ها توانایی‌هایی هستند که با تمرین مداوم یک مربی پرورش می‌یابند و منجر به ارتقای یاددهی افراد فراگیرش می‌گردد. برای آشنایی با این مهارت ها می توانید در پیوست، به آن ها دسترسی داشته باشید.

موفق باشید.

منبع: یورونیوز