مشخصات برنامه درسی امیر خوبان
بسم الله الرّحمن الرّحیم
درس:
ولادت امام علی (ع) امير خوبان
موضوع:
مناسبت ها
هدف كلی:
دانش‌آموزان در اين درس با برخی از اعمال ماه رجب و مناسبت ولادت امام علی (ع) آشنا مي‌شوند.
اهداف جزيی:
دانش‌آموزان در اين درس با موارد زير آشنا مي‌شوند.
- مناسبت روز پدر
- برخی از اعمال ماه رجب
- میلاد امام علی (ع) در 13 رجب
- سفارش امام علی (ع) درباره نماز
- برخی از فضيلت های امام علی (ع)
- چگونگی دفاع امام علی (ع) از پیامبر (ص)
- آيه 274 سوره بقره، درباره فضيلت امام علی(ع)
هدف رفتاری (خروجی):
انتظار مي‌رود دانش‌آموزان در پايان درس بتوانند برخی از فضيلت های امام علی (ع) را بازگو نمايند.
روش‌های مناسب تدريس:
1. توضيحی 2. فعال (داستان، كارت و ...)
رسانه‌هاي آموزشی:
1. تابلو، 2. كارت و 3. ...
درس کامل «امیر خوبان» با کلیک در پیوست
برنامه امیر خوبان مناسبت روز پدر
شعر امیر خوبان
علی ای امیر خوبان، تو امام و مقتدایی
که به غیرِ تو نباشد، به جهان گره‌گشایی
***
نظری به‌سوی ما کن، گذری به کوی ما کن
که تو شاه بنده‌پرور، شَهِ مُلکِ لافَتایی
سلام! سلام دوستان خوبم!
با تعطیلات چطورید؟ از این‌كه تعطیلید!... چه حالی دارید؟ می‌دانم دل بعضی‌ها برای رفتن به مدرسه و كلاس تنگ‌شده است و دوست دارند هر چه زودتر تعطیلات تمام و درس‌ها شروع شود. برای همین می‌خواهم شمارا به مدرسه خیلی... خیلی... خوبی ببرم؛ مدرسه‌ای كه از مدرسه‌های دیگر بهتر و مفیدتره و خیلی با مدرسه‌های دیگر فرق دارد. البته ابتدا فرارسیدن ولادت امام علی(ع) را تبریك می گم!... بعد به این مناسبت مبارک و فرخنده سراغ این مدرسه نورانی می‌رویم. به همین مناسبت برنامه‌های متنوّعی را، در نظر گرفته‌ایم كه امیدواریم موردپسند شما قرار بگیرد.
اکنون در ابتدای برنامه از قاری محترم قرآن تقاضا می‌كنم تا جلسه را با آیات كلام خدا معطر نماید. [1] با تشكر از قاری محترم! آیاتی را كه شنیدید نمونه‌ای از فضیلت‌های امام علی(ع) بود كه در هنگام هجرت پیامبر (ص) از مكه به مدینه برای حفظ جان پیامبر (ص) در جای ایشان خوابید و خطر مرگ را به جان خود خرید تا پیامبر (ص) شبانه با حركت از مكه به مدینه هجرت الهی خودشون را آغاز نمایند.
حالا من هم با کمک و یاری شما یک «مُ س ا بِ قَ ه» رو شروع می کنم. این سه عدد پاكت نامه را از قبل آماده كرده‌ام. [2] به هر نفر پاكت نامه‌ای می‌دهم. پشت هر پاكت نامه، نام یكی از ماه‌های قمری نوشته‌شده است. كسانی كه پاكت نامه در دست دارند از هم یك متر فاصله بگیرند. نُه نفر بیایند تا مسابقه را اجرا كنیم.
خوب یك سؤال می‌پرسم كه جوابش در دست یكی از این سه نفر است. هر كس باید به نزد كسی برود كه فكر می‌كند جواب صحیح در دست او است. كسانی كه به‌طرف جواب صحیح بروند، برنده محسوب می‌شوند و جایزه‌ای دریافت می‌نمایند. آماده هستید.
میلاد امیرخوبان 13 رجب
می‌رویم سراغ سؤال: کدام‌یک از این ماه‌ها(رجب، شعبان، رمضان)، ماه خدا است؟ [3]
آفرین، ماه رجب. حالا من از سه دوستی كه پاكت نامه‌ها را در دست دارند، می‌خواهم به ترتیب از میان پاكت مربوط به خود، كارت داخل پاكت را بیرون بیاورند و نوشته روی كارت را به بچه‌ها نشان دهند. همان‌طور كه می‌بینید:
- نفر اول: روي كارت نوشته‌شده است: خدا، يعني ماه رجب ماه خدا است.
- نفر دوم: ببينم ماه چه كسي است؟ بله، ماه شعبان ماه رسول خدا(ص) است.
- نفر سوم: كارت را از ميان پاكت دربياورد؟ بله، ماه رمضان ماه بندگان خدا است.
حالا من كارتي را از وسط باز مي‌كنم تا با دو تا از عمل‌هاي ماه رجب آشنا شويد نگاه كنيد[4]. بله، هر كس در ماه رجب يك روز روزه بگيرد، خدا را خوشنود مي‌نمايد و موجب دوري از جهنم مي‌شود. همچنين اگر در اين ماه گناهي كرديم از خدا بخواهيم تا آن را ببخشد، يعني طلب آمرزش نماييم. از آنجا که امام علي(ع) در 13 رجب متولدشده است ما به همين مناسبت مقداري درباره ماه رجب صحبت نموديم.
حالا ادامه برنامه ما درباره خود امام علي(ع) است. حالا براي اينكه جشن ما حال و هوای حيدري بگيرد، شعري مي‌خوانم. شما فقط بگوييد: يا علي
- گوهر ناياب علي
- مهر جهان تاب علي
- منبع رحمت علي
- نور حقيقت علي
- گنج فضيلت علي
- شير شجاعت علي
- گوهر ايمان علي
- آيت رحمان علي
- هادي انسان علي
- كلام قرآن علي
- حجت يزدان علي
- يار فقيران علي
- مظهر سبحان علي
- همسر زهرا علي[5]
در اين قسمت از برنامه نوبت به مسابقه‌ای براي بچه‌های مقطع ابتدايی مي‌رسد. با گفتن يك «يا علی» شما، از ميان شما سه نفر را انتخاب مي‌كنم تا در مسابقه شركت كنند. توجّه کنید، من هم وسط تابلو يك «يا علی» بزرگ را مي‌نويسم.
به شرکت‌کننده اول كارتي مي‌دهم كه روي آن هفت خصوصيت فرد مؤمن نوشته‌شده است. او بايد در مدّت 30 ثانيه اين هفت مورد را در ذهن خود بسپارد، چون كارت از او گرفته مي‌شود. بعد از 30 ثانيه، همه موارد را بايد بگويد تا من روي تابلو بنويسم. هر شرکت‌کننده حداقل بايد چهار مورد را بگويد. اگر كسي از ميان شرکت‌کنندگان بيش‌تر از چهار مورد بگويد برنده خواهد بود[6].
نماز لباس پاك وفا به عهد مستمندان راست‌گویی امانت همسايه
سفارش امیر خوبان درباره نماز
از شرکت‌کنندگان تشكّر مي‌كنم. حالا به حكايتي درباره همين مسابقه گوش كنيد:
روزي امیرخوبان امام علی (ع)، از كنار عدّه‌اي كه نشسته بودند، عبور مي‌كرد. ديد آن‌ها به دليل داشتن لباس‌های گران‌قیمت شاد هستند و ديگران را با انگشت‌نشان مي‌دهند و مسخره مي‌كنند. از آن‌ها رد شد به عدّه‌ای ديگر رسيد كه افرادي متواضع، ولي لاغر و فقير بودند. امام علي(ع) نزد رسول خدا(ص) آمد و فرمود: «يا رسول‌الله! دو گروه متفاوت را ديدم. هر دو خود را مؤمن مي‌دانستند. صفت مؤمن چيست؟» پيامبر (ص) پس از چند لحظه سكوت در پاسخ امام علي(ع) فرمود: «يا علي! مؤمن بيست خصوصيت دارد. اگر يكي از آن‌ها در او نباشد، ايمانش كامل نيست[7].»
من از ميان بيست خصلت، فقط هفت خصلت را براي شما بيان كردم. حالا از ميان آن‌ها، درباره نماز حكايتي از امام علي(ع) را برايتان تعريف مي‌كنم. امام علي(ع) به شخصي به نام محمّد درباره نماز اول وقت چنين فرمود: «پس‌نماز را در وقتش به جا آور و به بهانه كار، نماز را به تأخير نينداز[8].»
در اين قسمت از برنامه يكي از دانش‌آموزان شعری را برای شما می خواند. بعد از پايان شعر بگوييد چه مناسبتی با روز تولد امام علي(ع) دارد؟
شعر پدر جان، تمام دلم جایِ تو
پدر جان تو پاكي تو بي‌كينــه‌اي تــو آرام آبــي تــو آييـــــنه‌اي
پدر جان تو خوبي تو آرامشــي تــو يــك باغ سبز گل خواهشي
***
نــگاهت شــكوفه دلت بــاغ نـور تو كوهي تو كوهي تو سنگ صبور
پــدر آفــتــاب دلــت بـــي‌زوال تــو سرو ستبري و من چون نهال
***
پدر جان تــمام وجــودم تـويي پــدر هستــي‌ام، تاروپودم تويي
پــدر تـــاول دست‌تو زندگيست پــدر تــا ابــد كـار ما بندگيست
***
پدر جان تــمام دلـم جــاي تـو دو ديــده فــداي قــدم‌هـاي تـو
پــدر خــانه‌ام بــا تو بـاغ بهــشت تــرا مــهربــاني بــه قلبم نوشت
***
پدر جان دلت سبز هر رويش است نــگاهت مفاهيم هر جوشش است
پــدر آســمان دلـت پــاك پــاك تــو احساس آبي و من مثل خاك
پدر جان نبينم كه دل‌خسته‌ای دو چشمم نـبـيند كــه بشكسته‌اي[9]
بله، به مناسبت روز پدر است. براي سلامتي همه پدرها يك صلوات بلند ختم كنيد.
چگونگی دفاع امیر خوبان از پیامبر (ص)
حالا به داستاني شيرين از امام علي(ع) گوش كنيد:
در آغاز بعثت و فرستاده شدن پيامبر (ص) از جانب خداوند برای هدایت و راهنمایی مردم، در شهر مكه پيامبر(ص) را كافران آزار مي‌رساندند و اذیت می کردند، ولي ابوطالب پدر امام علي(ع) همیشه همراه پيامبر (ص) بود. كسي جرئت جسارت به پيامبر(ص) را نداشت. تا اینکه مشركان عدّه‌اي از كودكان را واداشتند تا به‌سوی پيامبر(ص) سنگ بيندازند. هنگامی‌که پيامبر(ص) از خانه خود بيرون مي‌آمد، كودكان سنگ و خاك به‌طرف پيامبر(ص) پرت مي‌كردند.
پيامبر(ص) از اين جريان رنج‌آور ـ با توجّه به اینکه موضوع به ميان كودكان كشيده شده بود ـ به امام علي(ع) كه در آن زمان سيزده سال بیش تر نداشت، شكايت كرد. امام علي(ع) عرض كرد: «پدر و مادرم به فدايت اي رسول خدا! هرگاه از خانه بيرون رفتيد مرا نيز با خود ببريد.» پيامبر(ص) همراه امام علي(ع) از خانه بيرون آمد.
كودكان طبق معمول به‌سوی پيامبر(ص) سنگ مي‌انداختند. امام علي(ع) آن‌ها را ادب مي‌كرد. هرگاه به آن‌ها مي‌رسيد گوش و بيني و عضله صورت آن‌ها را مي‌گرفت و فشار مي‌داد. كودكان براثر درد گريه مي‌كردند و به خانه خود بازمي‌گشتند. پدرانشان مي‌پرسيدند: چرا گريه مي‌كنيد؟ بچه‌ها در پاسخ مي‌گفتند: امام علي(ع) ما را گوشمالي داد.[10]
رحمت حق، ولای تو، ياور تو، خدای تو
هر كه ز حق جدا بوُد از تو جداست يا علی
***
ذكر خدا خدای تو، اشك تو، ناله‌های تو
سوز دل و صفای تو، روح دعاست يا علی
آيه 274 سوره بقره، درباره فضيلت امام علی(ع)
حالا نوبت بچه‌های مقطع متوسطه است. من آيه‌اي از قرآن را روي يك كارت نوشتم.
الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ بِاللَّيْلِ وَ النَّهَارِ سِرًّا وَ عَلَانِيَةً
شرکت‌کننده در مسابقه بايد در يك دقيقه آیه روي كارت را حفظ نمايد. بعدازآن هفت نفر مي‌آيند و هفت كارت به آن‌ها مي‌دهم كه روي هر كارت كلمه‌اي از آيه نوشته‌شده است. آن‌ها كارت‌ها را رو به تماشاگران مي‌گيرند كه به‌صورت نامرتب كلمه‌هاي آيه كنار هم قرار مي‌گيرد[11].
شرکت‌کننده به كمك حافظه خود بايد بچه‌ها را طبق كارت‌هاي در دستشان، كنار هم به‌گونه‌ای جابه‌جا نمايد تا آيه مرتب شود. هر كس بتواند اين كار را انجام دهد، برنده خواهد بود. با تشكر از شرکت‌کنندگان در مسابقه و كساني كه مرا ياري نمودند.
اين آيه: « الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ بِاللَّيْلِ وَ النَّهَارِ سِرًّا وَ عَلَانِيَةً » در سوره بقره، آيه 274 درباره فضيلت حضرت امام علي(ع) آمده است. معنای آيه اين است:
«كساني كه اموال خود را شب و روز پنهان و آشكار انفاق مي‌كنند.»
این انفاق کنندگان و ایثارگران همانند امام علي(ع) هستند. دوست داريد اصل اين فضیلت را بدانید. امام على (ع) چهار سکه نقره داشت و آن ها را در شب و در روز و در پنهان و در آشكارا انفاق وبخشش كرد. [12] اکنون دو داستان دیگر هم در شان و فضیلت امام (ع) را بشنويد؟
- کریم با مروت: عرب فقير و نیازمندی خدمت امام علي(ع) آمد. از حضرت (ع) درخواست كمك و یاری نمود. حضرت (ع) به او فرمود: «به خدا قسم در خانه چيزي ندارم.» فقير گفت: «به خدا قسم اگر نااميدم كني، خداوند روز قيامت از شما نمي‌گذرد.» حضرت علي(ع) به‌شدت گريست. آنگاه به قنبر دستور داد كه زره مرا بياور به او بده. سپس فرمود: «قدر آن را بدان كه من با این زره در مقابل دشمنان اسلام ايستاده‌ام و پيامبر (ص) را خوشحال كرده‌ام.» قنبر عرض كرد: «يا اميرالمؤمنين! قيمت اين زره بيست درهم است و اين مقدار برای او زياد است.» حضرت (ع) فرمود: «اي قنبر! اگر به‌اندازه دنيا طلا و نقره داشته باشم در صورتي خوشحال مي‌شوم كه آن‌ها را درراه خدا صدقه دهم و خدا قبول كند.چون‌که خداوند از نعمت‌هاي خود سؤال خواهد نمود[13].»
- مبارزه با هوا و هوس و کنترل نفس: امام علی (ع) از درب دکان قصابی می‌گذشت. قصاب به حضرت (ع) عرض کرد: یا امیرالمؤمنین! گوشت‌های بسیار خوبی آورده‌ام. اگر می‌خواهید ببرید. فرمود: الآن پول‌ندارم که بخرم. عرض کرد من صبر می‌کنم پولش را بعداً بدهید. فرمود: من به شکم خودمی گویم که صبر کند اگر نمی‌توانستم به شکم خود بگویم از تو می‌خواستم که صبر کنی ولی حالا که می‌توانم به شکم خودمی گویم که صبر کند. [14]
با سخنی زیبا از حضرت امام علي(ع) که مي‌فرمايد:
« إِنَّ اللهَ جَمِيلٌ يُحِبُّ الْجَمَالَ…؛ خدا زيباست، زيبايي‌ها را دوست دارد.»
[15]
در آخر برنامه را به پایان می رسانیم. اميدوارم از مطالب گفته‌شده در اين برنامه استفاده نموده باشيد. همان طور که امام علي (ع) مي‌فرمايد: «خداوند متعال زيباست، زيبايي‌ها را دوست دارد.» حالا با يك مولودي زیبا به مناسبت تولد آقايمان، و در مدح امام علي (ع) با شما خداحافظی مي‌کنيم.
شعر اي جان جانانم علي
جان مرا جانان علي، هجر مرا پايان علي
درد مرا درمان علي، جانم علي، جانم علي
اي جان جانانم علي
از مهر تودارم نشان، عشق رخت دارم به جان
نام تودارم بر زبان، جانم علي، جانم علي
اي جان جانانم علي
آيين و دين من تويي، نقش و نگين من تويي
عشق تو را ديوانه‌ام، گنج تو را ويرانه‌ام
اي جان جانانم علي
شمع تو را پروانه‌ام، جانم علي جانم علي
كي دل ز مهرت بركنم، بانام تو دم مي‌زنم
اي جان جانانم علي
اي مظهر لطف خدا، جانم علي، جانم علي
راز و نياز من تويي، سوزوگداز من تويي
اي جان جانانم علي
افتاده دل در دام تو، آرامشم از ياد تو
جانم فداي نام تو، جانم علي، جانم علي
اي جان جانانم علي [16]
شعر علی ای امیر خوبان
علی ای امیر خوبان، تو امام و مقتدایی
که به غیرِ تو نباشد، به جهان گره‌گشایی
***
نظری به‌سوی ما کن، گذری به کوی ما کن
که تو شاه بنده‌پرور، شَهِ مُلک لافَتایی
***
ز میانِ خَلق و خالق، چه بخوانم ات در عالم
بشری به‌ظاهر اما و سِزَد تو را خدایی
***
به تمام بینوایان چو تو پیشوا و شاهی
به هزار پادشاهی، ندهیم این گدایی
***
توده‌ی غذا به قاتل، بزَنی شَرَر به باطل
که بگو تو را چه نامم؟ تو که منبع سخایی
***
علی ای نماد بخشش که دهی به جان درخشش
تو رسانده‌ای دلم را به جهانِ روشنایی
***
چو شنیدم این روایت، خوشم از همین حکایت
که زمانِ جان سپُردن، نگهی به ما نمایی
***
چه مَرارتی کشیدم که به پیشت آیم، آیا
شود اینکه رخ‌نمایی و جدا شود جدایی؟
***
چو بگفت شهریارم: در خانه‌ی علی زن
درِ خانه می‌زنم تا تو مگر ز در درآیی
***
بشنید شاه وقتی، همه شوق و شورِ شعرم
به تبسمی به گفتا: که تو در حَریم مایی
***
شده قلبِ « روح‌افزا » همه پُر ز عشقِ مولا
بنویس شعرِ او را تو به جوهر طلایی
شاعر: علی روح‌افزا
شعر دعا
دستامونو می‌بریم بالا باهمدیگه می‌کنیم دعا
***
می گیم خدا دوست داریم جز تو امیدی نداریم
***
مریضا رو شفا بده بارون به غنچه‌ها بده
***
یک کاری کن خدای ما خدای مهربان ما
***
آدم‌ها مهربون باشن همدل و هم زبون باشن
(الهی آمین - الهی آمین)
با این دودست کوچکم
دست می‌برم پیش خدا
***
بادل پاک و روشنم
دعا کنم، دعا، دعا
***
آهای خدا، خدا، خدا
بشنو دعاهای مرا
***
دعا برای مادرم
دعا به شادی بابا
***
به خانه‌ها صفا بده
به جان ما وفا بده
(الهی آمین - الهی آمین)
شاعر: پروین دولت‌آبادی
درس کامل «امیر خوبان» با کلیک در پیوست.
پانویس:
- براي بيان فضيلتي از امام علي (ع) از قبل آيه 207 سوره بقره با چند آيه قبل، يا بعدش آماده و خوانده شود.
- مربي از قبل سه نفر را برای كمك انتخاب كند.
- كسانی كه به‌طرف پاكت ماه رجب، بروند، برنده معرفي و جوايزي به آن‌ها بدهيد. اگر كسي جواب را پيدا نكرد، مربي توضيح دهد.
- مربي از قبل روی يك كارت دو كلمه: «روزه» و «آمرزش» را مي‌نويسد. آن را از وسط تا مي‌كند تا در برنامه، دو عمل از ماه رجب را معرفي نمايد.
- مربي مي‌تواند با بلند و كوتاه كردن صدای خود، تند و كند كردن شعر حال و هيجان به مجلس بدهد.
- اگر تابلو نبود فقط كارت به شرکت‌کننده بدهید تا موارد را به ذهن سپارد و بگويد. اگر در مسابقه هر دو يا سه نفر جواب دادند، يا مساوی شدند به همه جايزه بدهید.
محمدرضا رمزي اوحدي، 1001 داستان از زندگي امام علي (ع)، سعيد نوين، قم،1378، چ1، ص67، به نقل از محجه البيضا، چ4، ص362. روزی امام علی (ع) از کنار عده‌ای عبور می‌کرد و دید آن‌ها لباس‌های سفید و گران‌قیمت پوشیده‌اند (نشانه تکبر در آن‌ها مشهود بود) و رنگ صورتشان برافروخته است و خنده آن‌ها بلند و زیاد است و با انگشت خود هر کس را که از کنارشان رد می‌شود مسخره می‌کنند. پس به عده‌ای رسید که لاغراندام و رنگ آن‌ها زرد و در هنگام سخن گفتن متواضع بودند. آن حضرت درحالی‌که تعجب کرده بود، خدمت رسول خدا (ص) رسید و عرض کرد: یا رسول‌الله! دو گروه متفاوت را (با این اوصاف) دیدم و هر دو گروه خود را مؤمن می‌دانستند، صفات مؤمن چیست؟
پیامبر (ص) سکوتی کرد و در پاسخ حضرت (ع) فرمود: یا علی! مؤمن بیست صفت و خصوصیت دارد که اگر یکی از آن‌ها در او نباشد، ایمانش کامل نیست.
این صفات عبارت‌اند از:
۱- به نماز (جماعت) حاضر می‌شود.
۲- زکات را در وقت خود می‌پردازد.
۳- به مستمندان رسیدگی می‌کند.
۴- یتیم را نوازش می‌کند.
۵- لباس‌های پاک و پاکیزه می‌پوشد.
۶- کمر به عبادت حق بسته است.
۷- راست می‌گوید.
۸- به وعده خود وفا می‌کند.
۹- در امانت خیانت نمی‌کند.
۱۰- زاهد شب و شیر روز است.
۱۱- در روز روزه‌دار و در شب‌بیدار و عابد است.
۱۲- همسایه را آزار نمی‌دهد.
۱۳- باتواضع راه می‌رود.
۱۴- تشییع‌جنازه می‌رود.
۱۵- ... (محجةالبیضاء، ج ۴، ص ۳۶۲)
همچنین امام علی (ع) به نوف بکالی فرمود: ای نوف! آیا می‌دانی پیرو من کیست؟ عرض کرد! نه به خدا.امام فرمود: شیعیان من آنان‌اند که لبانشان (از تشنگی روزه‌داری) خشکیده و شکم‌هایشان (از گرسنگی) به پشت چسبیده است، آنان که پارسایی در رخسارشان پیدا است، پارسایان شب‌هایند و شیران روز. (بحارالانوار، ج ۷۸، ص ۲۸)
- همان، ص 369.
- كريم محمدخواه.
- محمدباقر مجلسي، بحارالانوار، مؤسسه الوفاء، بيروت،لبنان،ج20، ص52.
- مربي از قبل با آن 7 نفر هماهنگي نمايد. اگر اولین شرکت‌کننده نتوانست، نوبت به نفر بعدی مي‌رسد و مسابقه طبق روال قبل انجام مي‌گيرد. مربي در هر با 7 كارت رابین 7 نفر توزيع مي‌كند. ممكن است در هر بار يك كارت به دست چند نفر بيفتد.
ابن‌بابویه بعد از 3 واسطه از امام رضا (ع) و ايشان از اجداد گرامىشن از پیامبر (ص) نقل فرمودند: اين آيه درباره امام علی (ع) نازل شده است. چنان‌که صاحب تفسير برهان متذكر شده و شيخ مفيددر كتاب اختصاص از پیامبر (ص) نقل کند كه به امام على(ع) فرمود، چه عملى انجام داده‌ای كه درباره تو 4 موضوع نازل‌شده است؟ على (ع) گفت: پدر و مادرم فداى تو باد 4 درهم داشتم یک‌درهم آن را در شب و یک‌درهم ديگر را در روز و نيز یک‌درهم را در پنهانى و یک‌درهم ديگر را در آشكار صدقهدادم. سپس پيامبر (ص) فرمود: اين آيه درباره تو نازل شده است. امام داراى آن‌چنان فضائل و صفات مخصوصى است كه كسى بر او سبقت و پيشى نگرفته است. صاحبان کشف‌الاسرار از عامه و روض الجنان از خاصه نزول اين آيه را درباره امام على (ع) گفته‌اند. صاحب کشف‌الاسرار افزوده كه بعضى گويند درباره امام (ع) و عبدالرحمن بن عوف نازل شده كه امام (ع) اموال خود را طبق توصيه پيامبر (ص) به اصحاب صفه پنهانى می‌بخشید و عبدالرحمن آشكارا انفاق مي‌نمود.
در تفسير ابن المنذر از عامه از سعيد بن مسيب نقل‌شده كه اين آيه درباره عبدالرحمن بن عوف و عثمان بن عفان نازل‌شده كه اموال خود را به جيش العسرة بخشيده بودند. موفق بن احمد از عامه در كتاب مناقب از عبدالوهاب بن مجاهد او از پدرش و نيز ابن المغازلى يكى ديگر از علماء عامه از ابن عباس و همچنين در تفسير ثعلبى كه از مفسرين عامه است. موضوع نزول اين آيه درباره امام على (ع) با بخشيدن 4 درهم پنهانى و آشكارا در اوقات شب و روز روايت و نقل شده و ابن شهرآشوب در كتاب مناقب از ابن عباس و سدى و مجاهد و كلبى و ابوصالح و نيز مفسرين خاصه و عامه ديگرى مانند واحدى و طبرسى و ماوردى و قشيرى و ابوحمزه ثمالى و عبدالله بن حسين و على بن حرب طائى و نقاس و فتال و نيز نظيرى در كتاب خصائص موضوع نزول اين آيه را درباره امام مرتضى (ع) روايت کرده‌اند. محمدباقر محقق، نمونه بينات در شأن نزول آيات از نظر شیخ طوسی و ساير مفسرين خاصه و عامه، ص 101.
- محمدرضا رمزي اوحدي،1001 داستان از زندگاني امام علي (ع)، سعيد نوين، قم، 1378، چ1، ص345.
- سيد ضیاءالدین تنكابني، مدايح و مراثي آل محمد، ناصر،قم، 1378، چ6، ص 38. کنترل نفس، از سفارش‌های مهم ائمه معصوم علیهم‌السلام بوده است.
میر المؤمنین علیه‌السلام فرمود:
«کسی‌که بر هوای نفس چیره نشود، نفس بر او چیره خواهد شد.
منتخب میزان الحکمه، محمد محمدی ری‌شهری، ص 509، ح 6207 »
- قال اميرالمؤمنين(ع): « إِنَّ اللهَ جَمِيلٌ يُحِبُّ الْجَمَالَ… أي يُحِبُّ التجمّلَ منكم في الهيئة، في الثوب والبدن، وكذلك يُحِبُّ النظافةَ لأن تنظيفَ الثوبِ والبدن مطلوبٌ شرعًا وعُرفًا . كليني،اصول كافي، ج6، ص438، باب التجمل و اظهار النعمه. قال ابن الأثير في النهاية في غريب الأثر، باب النون مع الظاء، في شرح ما روي في الحديث: [ إن اللَّه تبارک‌وتعالی نَظيفٌ يُحبُّ النَّظافة ] نَظافة اللَّه: كناية عن تَنَزُّهِه من سِمات الحَدَث وتَعالِيه في ذاتِه عن كل نَقْص. و حبّه النَّظافةَ من غيره كنايةٌ عن خلوص العَقيدة ونَفْيِ الشِّرْك ومُجانَبة الأهْواء، ثم نظافة القلْب عن الغِلّ والحِقْد والحَسد وأمثالِها ثم نَظافة الـمَطْعَم والـمَلْبَس عن الحرام والشُّبَه ثم نظافة الظاهر لِمُلابَسة العبادات.
- حکایت‌ها و هدایت‌ها در آثار استاد شهید آیةالله مرتضی مطهری، محمّد جواد صاحبی
| پیوست | Size |
|---|---|
| امير خوبان | 2.09 مگابایت |
